Nee, COVID had geen positief effect op de oprichting van bedrijven [studie]

Wat was het effect van de coronacrisis op de oprichting van ondernemingen in Europa? Sommigen beschouwden de coronacrisis gezien als een katalysator voor de wil om te ondernemen. COVID zou projectleiders er dus toe hebben aangezet om bedrijven te lanceren, vooral in Frankrijk.  In ons artikel analyseren wij de situatie in 11 landen en tonen we aan dat deze veralgemening niet klopt. Over het algemeen nam de dynamiek om ondernemingen op te richten af in 2020.

Samenvatting

• 2020, een recordjaar voor startende bedrijven?
• Wat was de evolutie van startende ondernemingen in 2020?
• Effect van COVID op startende ondernemingen per land
  • Frankrijk
  • Duitsland
  • Zwitserland
  • België
  • Portugal
  • Spanje
  • Noorwegen
  • Finland
  • Denemarken
  • Verenigde Staten
• Bronnen

Bracht 2020 een recordaantal aan startende ondernemingen in Europa?

Over het algemeen is het antwoord nee. Aan de ene kant omdat de toename van het aantal startende ondernemingen slechts bepaalde landen en bepaalde perioden van het jaar 2020 betreft, aan de andere kant omdat het jaar 2020 desondanks lager blijft wat het aantal startende ondernemingen betreft dan in de voorgaande jaren.

Het is dus juister te spreken van heroplevingen, die beperkt zijn in tijd en ruimte.
Dit is vooral zichtbaar voor Frankrijk, dat in het 2e kwartaal van 2020 een zeer sterke daling (-18,13%) kende na de lockdown, gevolgd door een zeer sterke opleving in het 3e kwartaal (+21,21%).

Bovendien kan worden geschat dat de coronacrisis sinds 2016 een aanhoudende dynamiek van bedrijfsoprichtingen heeft doorbroken. Behalve de opvallende uitzondering van Zwitserland vertonen alle andere landen ofwel een netto-daling van het aantal nieuwe ondernemingen in vergelijking met 2019, ofwel een aanzienlijke vermindering van de stijging die had kunnen worden verwacht als COVID niet had toegeslagen.

In Europa loopt het aantal startende ondernemingen in 2020 achter op de voorgaande jaren.

Wat is de evolutie van startende ondernemingen in 2020?

Deze vraag kan slechts gedeeltelijk worden beantwoord omdat nog niet alle gegevens beschikbaar zijn en omdat er tussen de landen verschillen in de berekening bestaan (zie hierboven). Op basis van een tiental onderzochte landen (waaronder Frankrijk) kunnen we weliswaar besluiten dat het aantal opgerichte ondernemingen op jaarbasis negatief werd beïnvloed door de coronacrisis. In sommige landen (Frankrijk, België, Noorwegen) is er in 2020 weliswaar een stijging, maar die is lager dan zonder COVID het geval zou zijn geweest. Het is dus onjuist te beweren dat COVID ondernemers heeft aangemoedigd hun bedrijf op te starten. Dit klopt voor sommige sectoren, maar is onjuist voor alle sectoren.

Deze ontwikkeling komt bijzonder duidelijk tot uiting in de bovenstaande grafiek. In Portugal en Spanje werden in vergelijking met 2019 respectievelijk 17,05% en 15,75% minder bedrijven opgericht. Frankrijk zit weliswaar in de lift (+4,04%), maar telt toch 4,5 keer minder dan tussen 2018 en 2019 (+18,31%).

In het volgende deel gaan we dieper in op de gevolgen van COFID op de oprichting van ondernemingen voor elk van de landen waarvoor wij gegevens voor het jaar 2020 konden verzamelen. Voor elk land hebben wij een samenvattende tabel opgesteld die hier in een interactieve versie beschikbaar is (Engelse site);

Enkel voor onze abonnés: exclusieve analyse en marketing tips

E-mailadres  *

Inschrijven

Door u te abonneren gaat u akkoord met deel III van onze voorwaarden.

"De blog was al top. Maar de nieuwsbrief is echt uitzonderlijk!"

Esteban Hendrickx, art director

De invloed van COVID  op de oprichting van ondernemingen in Frankrijk

Het aantal in Frankrijk opgerichte bedrijven is in het tweede kwartaal van 2020 sterk gedaald, om daarna weer aan te trekken. Met 848200 opgerichte bedrijven in 2020 waren er volgens INSEE (Franse site) nog nooit zoveel bedrijven in Frankrijk. Er zij echter op gewezen dat de in de tweede helft van 2020 waargenomen stijging vooral op rekening komt van micro-ondernemingen, die in juni 2020 goed waren voor 47,6% van de nieuwe registraties.

Zoals hierboven vermeld, is de bijdrage van zelfondernemers aan de economie van het land betrekkelijk gering in verhouding tot het gemiddelde gegenereerde inkomen. Sommige landen, zoals Denemarken, kozen ervoor in hun statistieken geen rekening te houden met de oprichting van micro-ondernemingen.

Net als in 2019 is de stijging in 2020 vooral te danken aan de toename van het aantal micro-ondernemingen (“zelf-ondernemers”).  Ondernemingen die voor deze vereenvoudigde regeling kiezen, nemen in 2020 met 9% toe, wat overeenkomt met 45.900 extra registraties, voor een totaal van 547.900.
In 2020 blijft het aandeel micro-ondernemers in het totale aantal van startende ondernemingen toenemen. Zij vertegenwoordigt nu 65%, een stijging met 3 punten ten opzichte van 2019 (62%). Deze stijging gaat ten koste van de traditionele eenmanszaken (daling met 2 punten tot 10%) en echte ondernemingen, die nu 26% (-1 punt ten opzichte van 2019) van de registraties in Frankrijk vertegenwoordigen. Vereenvoudigde vennootschappen op aandelen (SAS) zijn nu goed voor 67% van de startende ondernemingen en vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid (SARL) voor 31%.

Om dieper op het onderwerp in te gaan en startende ondernemingen per afdeling te onderzoeken, verwijzen wij u naar dit artikel.

Het effect van COVID op de oprichting van bedrijven in Duitsland

Er is geen COVID-effect in Duitsland op de oprichting van bedrijven.

Sinds 2010 is het aantal oprichtingen voortdurend gedaald en 2020 zou dus geen uitzondering mogen zijn.

In het 2e kwartaal van 2020 werd de grootste daling sinds 2014 opgetekend (-9,54% in vergelijking met het overeenkomstige kwartaal van 2013). Op kwartaalbasis lagen de startende ondernemingen in Duitsland van het tweede tot het vierde kwartaal onder het gemiddelde.

De invloed van COVID op de oprichting van ondernemingen in Zwitserland

Zwitserland lijkt een ufo in het Europese landschap, want de statistieken over de oprichting van ondernemingen laten een duidelijke toename zien van het aantal startende ondernemingen in 2020. Ik zou Douglas Finazzi van de IFJ willen bedanken voor de onderstaande cijfers en voor de verrijkende gesprekken. U vindt de gebruikte bronnen hier.

Terwijl in Frankrijk de toename vooral te danken is aan micro-ondernemingen (zelf-ondernemers), profiteren in Zwitserland alle rechtsvormen van de toename.

Bron: IFJ

De invloed van COVID op de oprichting van ondernemingen in België

In heel België werden er in 2020 in totaal 99.914 nieuwe bedrijven opgericht, een lichte stijging in vergelijking met de – toch al uitstekende – cijfers van 2019 (93.341 nieuwe bedrijven).

Het noorden van het land was goed voor 65,3% van het totale aantal startende ondernemingen, Wallonië voor 23,5% en Brussel voor 11,2%.

Op basis van de cijfers die de komende weken en maanden zullen worden gepubliceerd, kunnen wij deze analyse verder verfijnen en zullen we vooral kunnen nagaan welke sectoren het best gewapend waren en welke het zwaarst onder de crisis hebben geleden.

Het effect van COVID op de oprichting van bedrijven in Portugal

Portugal betaalt een zware prijs voor de coronacrisis. Naast de menselijke schade heeft ook het bedrijfsecosysteem te lijden gehad. Het aantal opgerichte bedrijven is tussen 2019 en 2020 met 17,05% gedaald.

Op de jaargrafiek is het duidelijk dat het positieve momentum dat zich sinds 2012 heeft opgebouwd, abrupt is gebroken.

De sterkste daling doet zich voor in het tweede kwartaal van 2020 (-46,07% ten opzichte van hetzelfde kwartaal in 2013), ook al blijft het eerste kwartaal al ver achter bij de verwachtingen.

De invloed van COVID op de oprichting van ondernemingen in Spanje

Ook in Spanje is, net als in Portugal, het aantal startende ondernemingen sterk gedaald. In 2020 ligt het aantal 15,75% lager dan in 2019.

Deze daling is vooral zichtbaar in het 2e kwartaal (-48,05% in vergelijking met het 2e kwartaal van 2013).

Op jaarbasis (groene grafiek hiernaast) zien we ook duidelijk een terugval, ondanks de veerkracht van het Spaanse ondernemerschap in het eerste kwartaal van 2020.

Het effect van COVID op de oprichting van bedrijven in Noorwegen

In 2020 is het aantal nieuwe ondernemingen dat zich in Noorwegen vestigt, aanzienlijk toegenomen. Opmerkelijk is dat het aantal nieuwe ondernemingen in het 2e kwartaal van 2020 niet is ingestort (een daling van 6,91%). Het ligt bovendien in de lijn van de vorige jaren.

Het effect van COVID op de oprichting van ondernemingen in Finland

Definitieve cijfers voor het hele jaar 2020 zijn in Finland nog niet beschikbaar, maar het Finse bureau voor de statistiek heeft voor het jaar 2020 al minder startende ondernemingen aangekondigd (bron). Deze daling is zichtbaar in de kwartaalgrafiek, waar duidelijk te zien is dat de dynamiek van de oprichting van bedrijven gebroken is vanaf het tweede kwartaal van 2020 (-0,92% tegenover +12,35% in het voorgaande kwartaal) en vooral in het derde kwartaal (-7,04%).

Het effect van COVID op de oprichting van bedrijven in Denemarken

Denemarken heeft zijn officiële statistieken nog niet gepubliceerd en publiceert geen maand- of kwartaalcijfers. Via een interne contactpersoon werd ik echter doorverwezen naar deze publicatie (Deense site), waarin enkele eerste onderzoeksresultaten worden beschreven.
De blauwe curve geeft de dynamiek van de oprichting van micro-ondernemingen weer, de groene curve de dynamiek van vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid (bv, llc, bvba, … naargelang de nationale terminologie).
Zoals in alle Europese landen zien we in april duidelijk een vertraging in het tempo van de oprichting van ondernemingen, gevolgd door een opleving en daarna een seizoensgebonden daling aan het eind van het jaar.
Wij kunnen daarom niet concluderen dat de oprichting van ondernemingen na COVID is toegenomen.

Het effect van COVID op de oprichting van bedrijven in de Verenigde Staten

De cijfers voor startende ondernemingen in de Verenigde Staten zijn in aanmerking genomen tot en met week 40/2020. Dit verklaart de daling op jaarbasis die hieronder zichtbaar is. We kunnen er zeker van zijn dat 2021 een goed jaar wordt voor startende ondernemingen in de Verenigde Staten, aangezien de kwartaalcijfers een zeer sterke versnelling laten zien. Was het 1e kwartaal halfslachtig in vergelijking met 2013 (-4,44%), dan is het 3e kwartaal uitzonderlijk (+64,51%), het beste van de laatste jaren.

Bronnen

Sources
https://www.ifj.ch/Analyse-annuelle-nationale-des-fondations-dentreprises-suisses-2020https://www.portail-autoentrepreneur.fr/actualites/nombre-creation-auto-entreprise-2019https://www.insee.fr/fr/statistiques/5012095#tableau-creations-g1-fr

Door Pierre-Nicolas Schwab Pierre-Nicolas is de directeur van de marketing agentschap IntoTheMinds. Hij heeft speciaal interesse voor e-commerce, retail, HoReCa en supply-chain projecten. Hij is ook een onderzoeker aan de Vrije Universiteit Brussel en werkt ook als coach voor meerde publieke organisaties. Hij verwelkomt Linkedin uitnodigingen : gelieve gewoon een paar woorden toe te voegen en uit te leggen waarom U wilt connecteren.