13 januari 2021 686 woorden, 3 min. gelezen

Kwalitatieve interviews: toepassen van real-life scenario’s (of “vignetten”)

Door Pierre-Nicolas Schwab Gepromoveerd in marketing, directeur van IntoTheMinds
Er bestaan meerdere methoden die bepalend kunnen zijn voor het voeren van een kwalitatief interview (een van de toonaangevende technieken in kwalitatief onderzoek). Een daarvan is de scenariomethode, ook wel “vignettenmethode” genoemd. In dit artikel bespreken we het gebruik van […]

Er bestaan meerdere methoden die bepalend kunnen zijn voor het voeren van een kwalitatief interview (een van de toonaangevende technieken in kwalitatief onderzoek). Een daarvan is de scenariomethode, ook wel “vignettenmethode” genoemd. In dit artikel bespreken we het gebruik van real-life scenario’s om het voor de respondenten gemakkelijker te maken het woord te nemen.

Wat is de scenario- of “vignettenmethode”?

Het scenario, of vignet, is een beschrijving van een meestal hypothetische situatie waar de sociaal wetenschapper de respondent in wil stoppen alvorens tot het interview over te gaan. Teruggebracht tot de eenvoudigste vorm kan het scenario bestaan uit één enkele zin. Het is echter belangrijk om elementen op te nemen die de overtuigingen, percepties of houdingen die men wenst te bestuderen, stimuleren.

Voor- en nadelen van de scenariomethode

De scenariomethode in kwalitatief onderzoek biedt verscheidene voordelen:

  • Gebruiksvriendelijk, ligt binnen ieders bereik
  • Wordt al enkele decennia toegepast, wat de betrouwbaarheid van deze aanpak ten goede komt
  • Kunnen aangepast worden aan meerdere situaties en kunnen een hypothetische situatie projecteren die anders zelden waarneembaar zou zijn
  • Laten ons toe om alle respondenten op “gelijke voet” te plaatsen

Er zijn ook nadelen verbonden aan het gebruik van vignetten die fictieve situaties beschrijven:

  • Moeilijke analyse van wat de respondenten zeggen wanneer deze zich richten op hun eigen ideeën in plaats van het perspectief van de fictieve karakters in het vignet te over nemen
  • Er moet onderscheid worden gemaakt tussen meningen die uniek zijn voor de respondent en het deel van het discours dat de sociale normen vertegenwoordigt. Wanneer het scenario hypothetische situaties bevat die de respondent nooit heeft meegemaakt, weerspiegelen zijn of haar antwoorden misschien niet wat hij of zij daadwerkelijk zou doen, maar wel wat aanvaardbaar is om te zeggen (sociale normen).

“Vignetten” of scenario’s die in kwalitatieve interviews worden gebruikt, hebben meestal betrekking op fictieve situaties. Dit artikel schetst een aanpak die gebruik maakt van scenario’s uit reële situaties.


Het gebruik van real-life scenario’s: voor- en nadelen

In een artikel uit 2020 introduceren Sampson en Johannessen de notie van vignetten die op het echte leven zijn gebaseerd.
Hun onderzoek bracht hen ertoe om echte, maar zeldzame situaties op het gebied van risicomanagement op volle zee te observeren. De aantekeningen die ze uit de praktijk maakten, leidden tot het maken van vignetten die deze situaties beschrijven. Deze vignetten werden aan de respondenten voorgelegd om hun reacties te ontlokken en hun dagelijkse praktijk op het gebied van risicomanagement op zee te onderzoeken.

Risicobeheer op zee is onderworpen aan zeer strikte regels, die absoluut moeten worden nageleefd. Praktijken die verschillen van die welke in de procedures worden beschreven, zijn daarom a priori zeldzaam. Het risico bestond dat de respondenten maar wat graag gaan praten, maar dan niet over hoe het er in de praktijk aan toe gaat. De onderzoekers kwamen daarom op het idee om echte waargenomen situaties te gebruiken als verhalen om “de respondent op zijn of haar gemak te stellen”. Het artikel bevat een heleboel woordelijke verklaringen over hoe goed deze strategie heeft gewerkt. In het bijzonder moet worden opgemerkt dat bepaalde reacties sterk in het geheugen van de respondenten lijken te zijn verankerd vanwege de emotionele lading waarmee ze worden geassocieerd. Dit doet denken aan de Critical Incident Technique (CIT).

Vignetten worden beschreven als snelkoppelingen naar geloofwaardigheid in een uitdagende context. (“short cut to credibility in a challenging research context“). De auteurs van de studie zien deze kwalitatieve aanpak als een manier om de valkuil van geïdealiseerde reacties in het geval van fictieve scenario’s te vermijden. Vooral het gebruik van real-life situaties fungeerde als een hefboom om a priori “onaanvaardbare” situaties te vermijden.


Conclusie

Het gebruik van vignetten op basis van reële situaties in kwalitatief onderzoek biedt een aantal voordelen, vooral met betrekking tot het onderzoeken van situaties waarin de waarheid verborgen blijft achter holle woorden. Sampson en Johannessen waarschuwen echter dat er meer voorbereidend werk nodig is om deze vignetten te ontwikkelen dan bij fictieve vignetten het geval is.

Referenties

Sampson, H., & Johannessen, I. A. (2020). Turning on the tap: the benefits of using ‘real-life’vignettes in qualitative research interviews. Qualitative Research, 20(1), 56-72.



Posted in Diverse.

Plaats uw mening

Je e-mailadres zal niet getoond worden. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *