Samenvatting
crédits : Shutterstock
Inleiding
Allereerst willen wij eraan herinneren dat de focusgroep een kwalitatieve methodologische benadering is die na de Tweede Wereldoorlog werd ontwikkeld. Ze werd beschouwd als een bevestigingstechniek. Het moet dus mogelijk zijn om via groepsdiscussies al bestaande hypotheses te bevestigen of te weerleggen.
Het is dan ook van belang op te passen dat het gebruik van kwalitatieve interviews niet wordt verward met focusgroepen. In dit artikel hebben wij de voor- en nadelen van elke methode op een rijtje gezet.
Laten we nu overgaan tot de kern van de zaak:Â de focusgroepen zelf. Er bestaan heel wat verschillende soorten focusgroepen, aangepast aan verschillende contexten. Wij stellen ze hieronder aan u voor.
crédits : Shutterstock
De verschillende soorten focusgroepen
Bilaterale focusgroepen (two-way focus groups)
Deze methode bestaat erin dat twee focusgroepen tegelijk worden gehouden, elk met een eigen moderator. De eerste groep onderzoekt een bepaald onderwerp, terwijl de tweede groep de eerste groep observeert en de interacties becommentarieert. Het doel van dit soort focusgroep is meer diepgaande feedback te verzamelen en verschillende standpunten te vergelijken. Ook kan de groep waarnemers zo eigen conclusies trekken over de aspecten die door de eerste groep zijn genoemd.
Voorbeeld van toepassing:Â de bilaterale focusgroep is bijzonder interessant voor het vergelijken van standpunten en het verzamelen van diepgaande feedback. U kunt deze methode gebruiken in B2B-focusgroepen om diepgaande meningen van deskundigen en professionals te verzamelen.
Focusgroepen met twee moderatoren (dual-moderator focus groups)
In deze specifieke context wordt de focusgroep geleid door twee moderatoren. Als algemene regel geldt dat de eerste ervoor zorgt dat de sessie vlot verloopt, en in het bijzonder dat alle aanwezige respondenten deelnemen. De tweede moderator moet ervoor zorgen dat alle onderwerpen die behandeld moeten worden ook aan bod tijdens het gesprek. De taakverdeling kan ook als volgt gebeuren: de eerste moderator stelt de vragen; de tweede zorgt ervoor dat de vragen beantwoord zijn. Bij dit soort focusgroepen gaat het er vooral om dat de te bespreken onderwerpen aan bod zijn gekomen. Afhankelijk van de technische aard en het aantal te behandelen onderwerpen, het aantal deelnemers en de duur van de sessie, kan één enkele moderator moeilijkheden ondervinden. De aanwezigheid van twee moderatoren zorgt er dus voor dat de focusgroep verloopt zoals gepland, dat alle onderwerpen aan bod zijn gekomen en dat alle deelnemers tijdens de sessie met elkaar hebben gecommuniceerd.
Voorbeeld van toepassing: gebruik deze techniek vooral wanneer u weinig manoeuvreerruimte hebt voor uw focusgroepen (tijd, aantal focusgroepen) of gewoon om ervoor te zorgen dat alle kwesties aan bod komen. Gebruik deze aanpak wanneer de onderwerpen bijzonder technisch en specifiek zijn.
crédits : Shutterstock
Focusgroepen gebaseerd op debat tussen moderatoren (dueling-moderator focus groups)
In deze context nemen de moderatoren vrijwillig tegengestelde standpunten en meningen in over het onderwerp in kwestie. Op die manier kunnen de deelnemers reageren op verschillende standpunten en interageren, rekening houdend met verschillende gezichtspunten. Doel is de meningen te confronteren en de denkwijzen van de deelnemers op de proef te stellen, zodat meer gedetailleerde conclusies kunnen worden getrokken.
Voorbeeld van toepassing: u kunt deze methode gebruiken wanneer u twee ideeën of bijvoorbeeld twee bedrijfsmodellen wenst te vergelijken. Zo kunt u ontdekken welke optie het meest geschikt is voor de context waarin u evolueert.
Focusgroepen gemodereerd door een respondent-moderator (respondent-moderator focus groups)
Hier is het de bedoeling dat een van de respondenten van de focusgroep gedurende een bepaalde periode als moderator optreedt. Verschillende respondenten kunnen om beurten de moderator zijn of er kan er één worden aangewezen. Het doel van deze techniek is een nieuwe groepsdynamiek te creëren en de respondenten aan te moedigen hun interacties en antwoorden te variëren. Dit type focusgroep vermindert de onbedoelde vooringenomenheid die het gevolg kan zijn van één enkele moderator. De afwisseling van rollen (voor de respondent-moderator) en gesprekspartners (voor de groep) bevordert de uitdrukking van verschillende aspecten en perspectieven.
Focusgroepen met deelname van een klant
Hier nemen een of meer klanten deel aan de focusgroep, hetzij openlijk, hetzij in het geheim. Dit maakt het enerzijds mogelijk de interacties van de klanten met de rest van de groep en over de behandelde onderwerpen te observeren, maar ook de andere respondenten te stimuleren door een persoon met kennis van het product in de groep op te nemen.
Mini-focusgroepen
Hier bestaat de groep uit 4 tot 5 deelnemers, daar waar de klassiek focusgroep 6 tot 12 deelnemers telt. Dit maakt een meer besloten, “intieme” sfeer mogelijk, waarin respondenten mogelijk meer geneigd zijn zich open te stellen. Dit type focusgroep is bijzonder geschikt om gevoelige kwesties te onderzoeken en te bespreken.
Voorbeeld van toepassing: deze methode wordt het best gebruikt als u tijdens de focusgroep gevoelige en persoonlijke kwesties aansnijdt (seksualiteit, geweld, enz.).
crédits : Shutterstock
Creatieve focusgroepen (creativity focus groups)
Het doel van dit type focusgroep is een idee uit te werken om zo te creatie te komen. Hier worden verschillende soorten respondenten ingeschakeld om een bijdrage te leveren aan hetzelfde onderwerp of project, met als doel te kunnen beschikken over deskundigen in verschillende domeinen. Een moderator moet de brainstormsessie, de creatie, enz. in goede banen leiden. Deze methode wordt geassocieerd met design thinking, dat zeer geschikt is voor het creëren van nieuwe producten en diensten. U vindt hier 3 tips om te slagen in uw sessies rond design thinking.
Voorbeeld van toepassing: Deze methode is ideaal voor het genereren van een idee voor een product of dienst, of voor het verfijnen van een idee dat u hebt.
crédits : Shutterstock
Focusgroepen op afstand (remote)
Wij hadden het al eerder over deze techniek en de verschillende methodes ervan in dit artikel.
- Teleconferentie-focusgroepen verlopen telefonisch gehouden en kunnen ongewilde vooroordelen, zoals die welke verband houden met sociale verwantschap, verminderen. Zij garanderen ook de anonimiteit van de deelnemers, wat bijzonder waardevol kan zijn als het te bespreken onderwerp gevoelige kwesties betreft.
- Focusgroepen via videoconferentie worden uitgevoerd met hulpmiddelen zoals Teams, Skype of Zoom. Deze optie vanop afstand komt het dichtst in de buurt van de traditionele focusgroep.
Focusgroepen op afstand zijn bijzonder interessant om hindernissen in tijd en afstand weg te nemen: het is soms moeilijk om 6 tot 12 mensen op een bepaald moment in dezelfde ruimte bijeen te brengen. Bovendien maken focusgroepen op afstand het mogelijk deelnemers te rekruteren die vanwege hun profiel moeilijk bereikbaar zijn. Er zijn echter ook veel beperkingen, aangezien focusgroepen op afstand leiden tot een verlies aan groepsdynamiek, de interacties meer verdeeld en gereguleerd zijn om ervoor te zorgen dat iedereen elkaar begrijpt, ze worden beïnvloed door de kwaliteit van het netwerk (telefoon of internet), enz. In dit artikel gaan we verder in op de gevolgen van Covid-19 voor de kwalitatieve methoden van marktonderzoek.
crédits : Shutterstock
Conclusie
Al naargelang de onderwerpen die u wilt analyseren, kunt u kiezen voor verschillende soorten focusgroepen. Om de slaagkansen van uw focusgroep(en) te verhogen en er het maximum uit te halen, is het van essentieel belang de deelnemers te selecteren en de te bespreken onderwerpen nauwkeurig te omschrijven. Pas daarnaast het formaat van de focusgroep aan het onderwerp en aan de complexiteit en gevoeligheid ervan aan, evenals aan de respondenten en hun mate van kennis en expertise over het onderwerp.
Posted in Marketing.
