8 juni 2020 1608 woorden, 7 min. gelezen

Wilt u creatief zijn? Combineer dan deze 3 factoren

Door Pierre-Nicolas Schwab Gepromoveerd in marketing, directeur van IntoTheMinds
Waar komt creativiteit vandaan? Waar komt het vermogen om uit te vinden en te vernieuwen vandaan? In het artikel van vandaag heb ik het natuurlijk over innovatie, maar ook over het mysterie van de creativiteit. Het voorbeeld van artistieke creatie […]

Waar komt creativiteit vandaan? Waar komt het vermogen om uit te vinden en te vernieuwen vandaan?
In het artikel van vandaag heb ik het natuurlijk over innovatie, maar ook over het mysterie van de creativiteit. Het voorbeeld van artistieke creatie als voorwendsel om 3 factoren van creativiteit te belichten.

Als u maar 30 seconden hebt

  1. Creativiteit en eenvoud zijn nauw met elkaar verbonden: het streven naar eenvoud laat ons toe om te evolueren naar verstorende (“disruptive”) innovaties.
  2. Een minimalistische benadering maakt het mogelijk om tot de kern van de zaak door te dringen en innovatie te katalyseren
  3. Creativiteit hangt af van de convergentie van vruchtbare geesten: ze kan intens op een bepaalde plaats tot uiting komen, of soms worden uitgespreid over tijd of ruimte.

Samenvatting


Factor 1: Eenvoud als motor van innovatie

Ik blijf onze klanten vertellen dat goede innovatie, een innovatie waarvan het basisdoel is de klant tevreden te stellen en te behouden, eenvoudig moet zijn. Eenvoud is een deugd die technofielen vaak vergeten. Hoewel technologie de bron lijkt te zijn van de meeste innovaties van vandaag, mag technologie niet het centrale argument van de marketingstrategie worden. Eenvoud, de elegantie van de oplossing, moet voorop staan om de klanttevredenheid centraal te stellen. Zoals Leonardo da Vinci zei: “Eenvoud is de ultieme verfijning”.

Eenvoud is de ultieme verfijning

Leonardo Da Vinci

Eenvoudig innoveren is misschien wel het moeilijkste. Overdreven sofisticatie is een ziekte die 99% van de innovaties beïnvloedt. Om u daarvan te overtuigen, hoeft u alleen maar naar de markt van de smartphones te kijken. Wat is er gebeurd sinds de lancering van de iPhone in 2007: schermen zijn groter geworden, camera’s krachtiger. Maar de iPhone van 2007 dekt nog altijd de behoeften van 2020. Eenvoud is de essentie van disruptieve innovatie. Het is een uitdaging om het eenvoudig te houden, zoals Vincent Van Gogh (Franse site) in zijn tijd schreef aan Paul Gauguin: “Hoe moeilijk is het toch om eenvoudig te zijn”.

Deze zoektocht naar eenvoud is een frequente bezorgdheid van kunstenaars. Bekijk bijvoorbeeld deze 2 voorbeelden.

Brancusi

Het thema van de vogel is vanaf 1910 verankerd in de werken van Brancusi, die zich er bijna 30 jaar aan zal wijden. Hij zegt: “Mijn hele leven lang heb ik alleen maar de essentie van de vlucht gezocht”. Deze zoektocht naar de essentie verplicht hem om “het simpel te houden”. Bewust van deze relatie tussen eenvoud en het zoeken naar het essentiële, voegt hij toe: “Eenvoud is geen doel in de kunst, maar ondanks zichzelf men komt tot eenvoud door de werkelijke betekenis van de dingen te benaderen”.

Miro

Het werk van Miro is dromerig en zit vol met creaties die een emotie, een sensatie willen verbeelden. In 1924 verwerpt Miro het realisme (kopie van de zichtbare wereld). Hij creëert een nieuwe manier van uitdrukken, een nieuwe manier van schrijven. Het teken krijgt betekenis. “De vrijheid veroveren is de eenvoud veroveren. Dus uiteindelijk volstaat één lijn, één kleur om het schilderij te maken”, zegt hij.

Joan Miró. Poema (III), 1968

Joan Miró. Poema (III), 1968


We onthouden namen als Van Gogh, Brancusi en Miro vanwege de kracht van hun artistieke creaties, net zoals Steve Jobs en James Dyson vanwege hun technologische creativiteit. Het is dus de moeite waard een parallel te maken tussen deze schijnbaar erg verschillende domeinen.


Factor 2: het netwerk, essentieel element voor het genereren van ideeën

In deze paragraaf bespreken we de creativiteit die voortkomt uit uitwisseling met andere mensen. Met andere woorden, het gaat erom te laten zien dat de concentratie van vruchtbare geesten het creatieve vermogen versterkt.

Ik vertel u niets nieuws als ik u zeg dat creativiteit voortkomt uit de inspiratie van andere kunstenaars. In een eerder artikel had ik het over hoe kunstenaars het werk van hun voorgangers of tijdgenoten opnieuw uitvonden, met Caravaggio en Rubens als voorbeeld. Het is ook zo dat de evolutie van de kunst ook is beïnvloed door creatieve haarden, smeltkroezen waar kunstenaars hun inspiratie voeden en hun ideeën bevorderen. We denken daarbij aan Nederland in de 17e eeuw. De Gouden Eeuw, zoals deze werd genoemd, ontstond door de schaamteloze rijkdom die werd gegenereerd door de handel met India en de geboorte van verschillende generaties kunstenaars die door deze rijkdom werden “gesubsidieerd”. Om dezelfde redenen was ook Venetië een belangrijk centrum van creativiteit. Op het kruispunt van de zeeroutes trok de rijkdom van de stad de meest getalenteerde kunstenaars aan die daarmee bijdroegen aan een nooit eerder geziene creatieve overvloed: kunstenaars als Bellini, Titiaan, Tintoretto, Veronese, Tiepolo hebben hun stempel op de stad gedrukt. Ze brachten in hun kielzog minder bekende kunstenaars die het hele land doorkruisten (zoals Carlo Crivelli die Venetië verliet en carrière maakte in de Marche), of anderen die elders hun fortuin zouden maken (zoals El Greco).

Financiële rijkdom is echter geen conditio sine qua non om deze emulatie mogelijk te maken. In Nieuw-Guinea staat de vallei van de Sepik-rivier bekend om de intensiteit van zijn artistieke creatie. Rijkdom in de westerse zin van het woord is een vreemd begrip in dit (nog altijd) afgelegen deel van de wereld. We herinneren ons ook het kubisme, geboren in Parijs temidden van armzalige kunstenaars, waarvan de meeste immigranten waren (Picasso, Modigliani, Gris, …).

Van links naar rechts: Portret van Innocentius X van Velazquez (1650, Galleria Borghese, Rome); Paus met uilen van Francis Bacon (1958, Koninklijk Museum van Schone Kunsten, Brussel)

Maar deze botsing van ideeën strekt zich soms uit over grote afstanden, in de tijd of geografisch. Eerst in de tijd, zoals blijkt uit het obsessieve werk van Bacon sinds het werk van Velazquez (boven). Vervolgens geografisch zoals blijkt uit de belangstelling van kubisten voor de kunst, die aan het eind van de 19e eeuw nog altijd “primitief” wordt genoemd.

Deze invloed is onmiskenbaar als we dit Mahongwé-masker (Congo, hieronder) vergelijken met  Les Demoiselles d’Avignon van Picasso. Toch heeft de Catalaanse kunstenaar nooit de kans gehad om dit specifieke masker te zien. Het werd gedocumenteerd en teruggebracht naar Europa nadat Les Demoiselles d’Avignon waren geschilderd. Het is een interessant artistiek traject dat kunstenaars gescheiden, zo niet door decennia, dan toch door duizenden kilometers, in botsing brengt.

Van links naar rechts: Les Demoiselles d’Avignon, Pablo Picasso (1907, MoMA, New-York); Mahongé-masker, Congo (ongedateerd, Stichting Barbier-Müller, Genève).

Het lijkt er dus op dat de artistieke schepping op bepaalde momenten samenvalt met bepaalde vormen en motieven. Deze convergentie is ook waargenomen op het gebied van wetenschap en technologie. Zoals Ogburn en Thomas (1922) er ons in hun artikel “Are Inventions Inevitable? A Note on Social Evolution” (Engelse site) aan herinneren, werden zonnevlekken in 1611 tegelijkertijd ontdekt door vier wetenschappers in vier verschillende landen. Galileo in Italië, Scheiner in Duitsland, Fabricius in Nederland en Harriott in Engeland. Bekijk dit artikel om uzelf te overtuigen van één ding: als de omstandigheden goed zijn, kan hetzelfde idee op meerdere plaatsen tegelijk ontkiemen.


Factor 3: Als u niets hebt, moet u creatief zijn

Het antwoord op deze vraag werd me duidelijk tijdens een bezoek aan het Louvre. In een van de zalen worden objecten gepresenteerd die verband houden met de kunst van de Cycladische beschaving. Deze groep eilanden in de Egeïsche Zee zag in de 3e eeuw het ontstaan van een beschaving die witte marmeren afgoden van opmerkelijke esthetische zuiverheid produceerde.

Van links naar rechts: vioolfiguren (Cycladische eilanden, 3300-2700 voor Christus), afgod (Cycladen, 3300-2700 voor Christus), Tipo Kilia-figuren (West-Anatolië, 3300-300 voor Christus), Afgodsbeeld met ogen (West-Azië, 3300-3000 voor Christus).

De technische grenzen van het werken met marmer verplichtten de kunstenaars van de Cycladen toe een minimalistische benadering in de vormgeving van hun werken. Datzelfde gegeven vinden we terug in andere beeldjes die op vergelijkbare tijdstippen op verschillende plaatsen op het Europese continent en in het Midden-Oosten werden gemaakt: in West-Anatolië (rond 3300-3000 v. Chr.), op Sardinië (rond 4000-3000 v. Chr.), op Cyprus (rond 4000 v. Chr.). De esthetische nabijheid van deze vrouwelijke figuren heeft een video geïnspireerd (zie hieronder) die ons ertoe aanzet na te denken over de factoren die tot deze nabijheid hebben geleid.

Gebrek aan middelen zijn een katalysator voor creativiteit

Natuurlijk zijn er misschien uitwisselingen tussen deze volkeren geweest. Maar zou het niet eleganter zijn om een andere hypothese voor te stellen, die van een beperking die wordt opgelegd door de materie en door de technologie die op dat moment beschikbaar is. Beperkte technieken die de facto minder mogelijkheden bieden en een verplichting tot eenvoud opleggen.

Ook in het bedrijfsleven is dit gegeven van weinig mogelijkheden een bron van creativiteit. Neem het voorbeeld van Timothy Prestero (Engelse site). Hij vond een incubator uit voor pasgeborenen uit auto-onderdelen. De technologie is eenvoudig. Zo eenvoudig dat zelfs in de meest afgelegen landen de lokale bevolking in staat is om zelf de reparaties uit te voeren. De toegevoegde waarde is enorm, aangezien hightech incubators in deze landen slechts enkele jaren meegaan. Een ander echt voorbeeld is de Apollo 13-missie. Om de astronauten te redden moest er een CO2-filter worden gemaakt.

Met andere woorden: een verplicht minimalistische aanpak is een katalysator voor creativiteit. U zult beter innoveren in armoede.


Conclusie

In dit artikel heb ik geprobeerd aan te tonen dat creativiteit een aantal randvoorwaarden vereist:

een netwerk van mensen met wie u ideeën kunt uitwisselen om ze te laten botsen. Deze botsing kan plaatsvinden op een specifieke plaats (Amsterdam in de 17e eeuw, Venetië in de 15e eeuw, Parijs in de 20e eeuw) of op afstand (Bacon-Velazquez, Afrikaans Kunst-Cubisme),
een bereidheid om te zoeken naar de zuiverste vorm van expressie (de essentie),
middelenbeheer.



Posted in Innovation.

Plaats uw mening

Je e-mailadres zal niet getoond worden. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *