Het nieuws is pas bekendgemaakt: Dirk Tirez wordt de nieuwe CEO a.i. van Bpost. Hij vervangt Jean-Paul Van Avermaet die door de raad van bestuur van het Belgische postbedrijf werd ontslagen. In dit artikel analyseer ik de cijfers, de erfenis van Van Avermaet, en geef ik aan welke uitdagingen er zijn opvolger te wachten staan.
Waarom werd Jean-Paul Van Avermaet verwijderd?
Er zijn tal van redenen voor de afzetting van Jean-Paul Van Avermaet. Maar ze houden redelijkerwijs geen verband met de evolutie van de aandelenkoers. Onder het leiderschap van Koen Van Gerven (februari 2014 – februari 2020) verloor de aandelenkoers 48%. Onder leiding van Jean-Paul Van Avermaet steeg ze 4%.
Naar mijn mening betaalt Jean-Paul van Avermaet voor de erfenis van zijn voorganger, maar ook voor zijn fouten als persoon.
De erfenis van Koen Van Gerven
Van Avermaet’s start als CEO was niet de beste. Hij nam een bedrijf over waarvan de kasreserves als sneeuw voor de zon waren gesmolten. Vóór de overname van Radial had Bpost een kastoestand van 5 miljard euro. Vandaag heeft Bpost “slechts” 1,6 miljard. De mislukte overname van PostNL (die zinvol was), is te danken aan Van Gerven die zal blijven proberen om deze mislukking te doen vergeten door tegen elke prijs een ander bedrijf te kopen. Ik had dit voorspeld in een interview (Frans) op 9 december 2016. Ik heb toen duidelijk aangekondigd dat Bpost op zoek zou gaan naar een andere prooi. Het probleem met te veel geld hebben is dat je te weinig nadenkt over je aankopen. En dat is precies wat er gebeurd is.
De persoonlijkheid van Jean-Paul Van Avermaet
De persoonlijkheid van Van Avermaet werd niet door iedereen unaniem aanvaard. Dat is het minste wat we kunnen zeggen. Hij begon zijn ambtstermijn met een mini-schandaal, dat van zijn dubbele salaris (Franse site). Vervolgens slaagde hij erin de vakbonden van zich te vervreemden en had hij, toen hij CEO van G4S was, te maken met beschuldigingen van prijsafspraken (kartel) (Franse site).
Teleurstellende resultaten … maar niet door Van Avermaet
En de laatste druppel waren natuurlijk de slechte financiële resultaten. Maar ik zou willen zeggen dat Van Avermaet daar niets mee te maken heeft. Als de resultaten van Bpost inderdaad onder de verwachtingen blijven, dan is dat te wijten aan de combinatie van 2 factoren: enerzijds de plotse toename van het volume aan pakjes (537.000/dag, een stijging met 56,2% ten opzichte van 2019), en anderzijds de ontoereikendheid van het distributienetwerk voor dergelijke volumes. Er moest een beroep worden gedaan op onderaannemers die zeer duur waren en dit heeft het resultaat gedrukt. Door voorrang te geven aan de dienstverlening aan de klanten (u en ik), heeft Bpost zichzelf in de voet geschoten door gedwongen te worden zijn kosten te doen exploderen.
Het jaar 2020 van Bpost in cijfers
2020 was een jaar dat Bpost een aantal jaren vooruit stuwde in de evolutie van de post- en pakjesmarkt:
- Er werden 5.780.000 brieven per dag bezorgd, een daling van 12%. Deze daling is veel groter dan verwacht (7-9%).
- Per dag werden gemiddeld 537.000 pakjes verdeeld, een stijging met 56,2%. De nieuwe automatische sorteerlijn die eind 2017 in gebruik werd genomen, was berekend op 300.000 pakjes per dag. Ze kan nu tot 400.000 pakjes verwerken, maar de installaties in Charleroi en Antwerpen moesten opnieuw worden opgestart om het verschil op te vangen.
- De inkomsten (4154,6 miljoen euro) groeiden trager (+8,3%) dan de kosten (3635,5 miljoen, een stijging met 10,2%).
Wat zijn de uitdagingen voor 2021 en verder?
Koen Van Gerven liet een bedrijf in slechte toestand achter. Het kan niet gezegd worden dat Van Avermaet de situatie heeft omgedraaid. Er zijn een aantal belangrijke kwesties die moeten worden opgelost voordat een overname opnieuw kan worden overwogen.
Uitdaging 1: een goede CEO vinden
De eerste uitdaging zal er dus in bestaan een duurzame CEO te vinden (Dirk Tirez wordt slechts ad interim aangesteld). De laatste grote CEO, degene die van Bpost een goed geoliede machine maakte, was Johnny Thijs. Ik rouwde om zijn vertrek en de toekomst gaf me gelijk. Jean-Paul Van Avermaet had niet het perfecte profiel omdat hij geen ervaring had in de logistiek. Dus moeten we op zoek naar een CEO met een sterke logistieke cultuur. Maar ook met onderhandelingsvaardigheden.
Uitdaging 2: de dialoog herstellen
De dialoog met de vakbonden is stukgelopen en veel managers hebben alle vertrouwen in Van Avermaet verloren. Een parastatale onderneming kan alleen functioneren op basis van een goede sociale dialoog. Bpost heeft in België 25.000 werknemers en de postbedienden (en dus een aantal “statutaire” werknemers) zijn nog altijd het zichtbare gezicht van het bedrijf naar de bevolking toe. De Covid-crisis heeft aangetoond hoe kwetsbaar het distributienetwerk is, maar ook hoe belangrijk het is.
Uitdaging 3: durf te hervormen
Royal Mail en PostNL worden vaak genoemd als voorbeelden van postbedrijven die van Covid hebben geprofiteerd om hun kas te spekken. Dit was mogelijk omdat hun kostenstructuur niet dezelfde is als die van Bpost. Distributie kost hen veel minder omdat de postbeambten veel minder goed af zijn. De verbetering van het concurrentievermogen van Bpost vereist dus dat het statuut van de postbeambten (vooral van degenen die nog onder het “statutaire” stelsel vallen) ter discussie wordt gesteld en dat het werk flexibeler wordt gemaakt. Ik zeg niet dat dit goed is. Ik zeg alleen dat als de overheid meer efficiëntie verwacht, dit de taak is die zal moeten worden aangepakt.
Uitdaging 4: de grootte van de industriële basis aanpassen
De industriële basis (het sorteercentrum New X) is al verouderd. De schuld van de Covid-crisis die in 9 maanden tijd verschillende jaren van evolutie zal hebben gekost.
Uitdaging 5: los het probleem van Radial op
Hoe dan ook, Radial blijft een luis in de pels van Bpost. Hoewel wij intern het gevoel hebben dat de situatie verbetert, zijn de beloofde synergieën er nog niet. De afstand maakt het ongetwijfeld moeilijker om het bedrijf te beheren en te controleren en ik denk nog altijd dat het geen goed idee is om een bedrijf op een ander continent over te nemen. “Uit het oog, uit het hart” zoals het gezegde luidt. Van Avermaet mag dan de groep als geheel hebben omarmd toen hij sprak over 35.000 werknemers, maar hij zal zijn positie niet wijzigen en er, in iets meer dan 12 maanden aan het hoofd van Bpost, niet in slagen echte banden te smeden met de Noord-Amerikaanse dochteronderneming.
Posted in Marketing.
