Het Cambridge Analytica-schandaal is uniek in zijn genre. Het kristalliseerde de aandacht van de media (50 miljoen ‘gehackte” accounts was het minste ervan) en een burgerbeweging volgde de oproep tot het verwijderen van zijn Facebook-account.
Maar dit schandaal van Cambrige Analytica was ook een gelegenheid om de hypocriete reacties te horen van verantwoordelijken die deden alsof ze plots ontdekten dat Facebook massa’s gegevens verzamelt over zijn gebruikers en deze beschikbaar stelt aan (bijna) iedereen die daarom vraagt.
Zuckerberg, koning van de huichelaars
Iedereen lijkt te ineens te beseffen dat de meest intieme gegevens worden bijgehouden door Facebook, en gedeeld en geanalyseerd door allerlei bedrijven waarvan de commerciële doelstellingen niet altijd even nobel zijn. En die hypocrisie begint bij Mark Zuckerberg zelf, die afgelopen woensdag verrast leek door de omvang van het schandaal, hoewel hij sinds 2015 perfect op de hoogte was van de praktijken van Cambridge Analytica (meer informatie daarover vindt u hier op de Duitse website van de Frankfurter Allgemeine Zeitung). De legitieme vraag is dus: maakt Zuckerberg zich echt druk om de gebruikersgegevens? Wel, nu zijn aandelen in een paar dagen tijd zo’n 20% in waarde zijn gedaald, is hij daartoe gedwongen (maar gelukkig voor hem had hij meer dan een miljoen aandelen verkocht voordat het Cambridge Analytica-schandaal uitbrak).
Is dit het begin van het einde van Facebook?
Ik zou het willen, maar dat zal niet gebeuren.
Ik zou willen dat het zo was omdat sociale netwerken parasieten van ons echte leven zijn geworden (zie hier en hier mijn artikelen over het onderwerp). In plaats van katalysatoren te zijn, dragen sociale netwerken bij tot het vernietigen van relaties tussen mensen in proporties die nooit eerder vertoond zijn (e-mails hebben zeker ook negatieve effecten, maar de balans daar lijkt me veel positiever dan die van ‘sociale’ netwerken die nooit stoppen met ons ego te flatteren en de schijn te bevorderen: als u er niet aan kunt weerstaan, komt dat wellicht omdat u last hebt van FoMO).
Facebook zal echter niet zo snel verdwijnen als sommigen hopen. Enerzijds omdat de mensen zwak zijn en het zullen blijven gebruiken om zich te vleien, om een leven te tonen dat ze niet hebben of gewoonweg om ‘bij de buur binnen te kijken’ (als nieuwsgierigheid brandt, zoals het spreekwoord zegt, moet worden erkend dat zijne majesteit Facebook het tot een banaliteit heeft gemaakt: wie schaamt zich nog om de acties van eender wie te bespioneren, om in de vakantieherinneringen van zijn of haar virtuele vrienden te graven?). Bovendien staat er zoveel geld op het spel dat Zuckerberg er alles aan zal doen om Facebook te redden, zodat het er weer aanvaardbaar uitziet. Was hij woensdag al niet bereid om toegevingen te doen en meer regelgeving te accepteren? Geloof me, Zuckerberg zal er alles aan doen om te voorkomen dat gebruikers de verschrikkelijke waarheid ontdekken. En wie zou een steen naar hem werpen? Het is een feit dat gebruikers niet weten wat er gebeurt na het verzamelen van hun persoonlijke gegevens.
“Het is de gebruiker, dommerik!”
Het probleem is dus de gebruiker. Normale mensen (99% van de bevolking) maken zich geen zorgen over hun gegevens (hoewel het Mozilla-onderzoek, dat waarschijnlijk vertekend was, bepaalde tekenen van interesse in digitale privacy vertoonde).
Facebook maakt ten volle gebruik van deze zwakte.
De achilleshiel van de mens is uitstelgedrag. Mensen willen zich graag vermaken. Hun tijd en gegevens verliezen is het minste van hun zorgen. Vroeg of laat gebruikt u dus een van de applicaties (gekoppeld aan uw Facebook-account) waarmee u weet wat uw karakter is, op welke historische figuur u lijkt, in welk land u moet wonen, enz. Deze spelletjes en deze pseudo-psychometrische onderzoeken zijn allemaal verleidingen die moeilijk te weerstaan zijn en die leiden tot de aspiratie van uw Facebook-gegevens. Wat kan er uiteindelijk foutlopen? De gebruikers gaven hun toestemming, toch? Ze hebben zelfs niet eens de moeite genomen om de voorwaarden te lezen, maar dat is een ander verhaal.
Is er een oplossing om gebruikers bewust te maken van het belang van hun digitale data?
Het spijt me om u teleur te stellen, maar ik denk niet dat er een oplossing op de korte termijn is. Het zal in het beste geval tien jaar duren voor dit verandert. En de enige manier om een positieve verandering te krijgen, is door gebruikers op te leiden. Als gegevens de olie van morgen zijn, moeten we een generatie privacybewuste gebruikers opbouwen.
Ik hoop dat ik lang genoeg leef om veranderingen te zien gebeuren.
Posted in Diverse.
