De artificiële intelligentie, de algoritmes voor het computerleren (machine learning), hebben ons leven veranderd in een zoektocht naar efficiëntie. Het recht op mislukking lijkt niet meer te bestaan. Eerst moeten we onderstrepen dat er voor een algoritme geen fouten bestaan; het gaat enkel om een slechte voorspelling wegens gebrek aan referentiegegevens. Dit statistische “accident” wordt vervolgens in rekening genomen om voorspellingen te verbeteren. Op het vlak van algoritmisch beheer is mislukken dus geen optie meer en dat is een zeer gevaarlijke evolutie ten gevolge van “data sciences”. Ik denk zelfs dat het een van de meest verontrustende dingen is die de voorbije jaren plaatsvond; toch lijkt er niemand wakker van te liggen, de wereld van de Big Data blijft hermetisch afgesloten voor de meesten. Niemand lijkt zich ervan bewust te zijn dat de gevolgen dramatisch kunnen zijn.
Mislukken is inherent aan het leren voor de mens. « Je leert uit je fouten » is een populaire wijsheid en niets is minder waar. Kinderen leren lopen door te vallen; de meest memorabele levenslessen zijn degene die veel pijn deden of emoties veroorzaakten; de realisaties waarop u het fierst bent zijn degene die het moeilijkst waren: een moeilijk examen of een fel betwiste sportwedstrijd. Datgene wat u zich herinnert, de meest blijvende herinneringen en de grootste kennis komt alles samen op één punt: deze ervaringen hadden een kostprijs, de kostprijs van uw inspanningen. Kent u nog de slogan van Nike: « No pain, No gain ».
Welke inspanningen moeten we vandaag nog doen?
Vandaag ligt kennis binnen handbereik. U zoekt de afstand tussen de aarde en de maan? Simpel: « Google is uw beste vriend ». Alle kennis is zo makkelijk beschikbaar dat we ons de vraag kunnen stellen welke motivatie we hebben om nog dingen te leren en te onthouden. De volgende keer als u zich dezelfde vraag stelt, gaat u gewoon opnieuw naar Google (dat omdat u de vraag opnieuw stelt eruit kan afleiden dat aan geheugenverlies leidt, zoals Dory in « De wereld van Nemo »). De noodzaak aan geheugen gaat achteruit.
Vandaag ligt alles binnen het bereik van uw muis en niet alleen kennis. Hebt u iets nodig? Enkele klikken en u koopt het online. Met wat geluk wordt het zelfs dezelfde dag nog geleverd (Frans). Wat gisteren nog een logistieke uitzondering was (snelle levering) is vandaag de regel, met dank aan de automatisering. De “fysieke” winkel is maar een uitstalraam voor de e-commerce. Het is de showrooming (Frans).
Eigenlijk zijn consumptie en kennis uitbesteed aan machines. De mens had zijn grenzen nog lang niet bereikt, maar het gemak leidde ertoe dat deze twee belangrijke aspecten van het moderne leven aan computers zijn uitbesteed. Maar ten koste van wat? Luiheid is de ziekte die de mensheid doodt.
Zonder mislukking geen vooruitgang
Ik zei dat mislukkingen essentieel zijn voor de menselijke evolutie, maar ook voor de hele mensheid. Het gebruik van zelflerende algoritmes vergemakkelijken ons dagelijkse leven, maar hebben als gevolg dat ze ons gaan domineren en ons afhankelijk maken van technologie (probeer eens zonder Google en aanbevelingsalgoritmes; ik probeerde het en ben er vlug van teruggekomen). Terwijl we
door mislukkingen overwinningsstrategieën konden leren (overlevingsstrategieën) wordt die noodzaak door algoritmes geëlimineerd en worden we volledig afhankelijk. Zoals ik in de vorige paragraaf aantoonde, is die afhankelijk gevaarlijk op het vlak van intellectuele ontwikkeling en bedreigt ze op de lange termijn de evolutie van onze soort.
Zonder mislukking geen vooruitgang. Comfort is misschien wel onze grootste vijand. En vandaag is comfort grotendeels algoritmisch.
Afbeelding: shutterstock
Posted in big data, Innovation, Marketing.
